Wielkanocne tradycje dzień po dniu

Odrobinę historii 

Wielkanoc to najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie. Do końca III w. była jedyną doroczną uroczystością chrześcijańską. Poprzedzający Wielkanoc tydzień, stanowiący okres wspominania najważniejszych dla wiary chrześcijańskiej wydarzeń, nazywany jest Wielkim Tygodniem. Ostatnie trzy doby tego tygodnia: Wielki Czwartek, Wielki Piątek, Wielka Sobota i Niedziela Zmartwychwstania znane są jako Triduum Paschalne. W Kościołach Prawosławnych i Katolickich Kościołach obrządku wschodniego, Wielkanoc określana jest mianem Paschy. 

Podczas soboru nicejskiego w 325 roku ustalono, że będzie się ją obchodzić w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. Papież Pius X próbował ustalić stałą datę Wielkanocy. W 1913 r. został rozesłany do biskupów stosowny kwestionariusz. Większość odpowiedzi była przychylna proponowanej zmianie, jednak 9 grudnia tego samego roku projekt upadł. Dlatego do dziś Wielkanoc w zależności od roku może wypadać pomiędzy 22 marca a 25 kwietnia. 

Czas przygotowania 

Do dziś głównie chrześcijanie przygotowują się na te święta przez długich czterdzieści dni w trakcie Wielkiego Postu, który zaczyna się w Środę Popielcową. Wcześniej był to czas, gdy ludzie pragnący przyjąć chrzest wchodzili w najważniejszą fazę przygotowań do jego przyjęcia. Obecnie dla chrześcijan jest to czas modlitwy i zadumy, wstrzemięźliwości od mięsa, zabaw, alkoholu i innych używek czy przyjemności. Jego celem jest jak najlepsze duchowe przygotowanie do zbliżających się świąt.

Wielki Czwartek  

Wielki Czwartek upamiętnia ostatnią wieczerzę Jezusa Chrystusa z jego uczniami. Jest pamiątką ustanowienia dwóch ważnych sakramentów: eucharystii oraz kapłaństwa. Wieczorem odprawiana jest uroczysta Msza Wieczerzy Pańskiej wspominająca o tym wydarzeniu i rozpoczynająca Święte Triduum Paschalne. Nabożeństwo kończy się przeniesieniem Najświętszego Sakramentu do kaplicy adoracji, tzw. ciemnicy. 

Wielki Piątek 

To dzień szczególnej zadumy. W tym dniu z szacunku do męczeńskiej śmierci na krzyżu Jezusa Chrystusa w Kościołach nie odprawia się mszy świętej. Wielki Piątek to dzień hołdu dla krzyża i grobu pańskiego. W polskiej tradycji zachowało się pełnienie przez żołnierzy czy harcerzy uroczystej straży przy pięknie przystrojonych grobach Chrystusa. W tę noc odprawiana jest uroczysta Droga krzyżowa, której przewodniczy sam papież, a odbywa się w rzymskim Koloseum. Transmisja z tej uroczystości przyciąga przed telewizory chrześcijan z całego świata. 

Według starych przesądów to właśnie z końcem tego dna należy zakończyć wszystkie świąteczne przygotowania. Dlatego pieczenie babki i makowca lepiej zacznij odpowiednio wcześniej... 

Wielka Sobota

Wielka Sobota to dzień oczekiwania na Zmartwychwstanie Jezusa. Kościoły są otwarte, aby wierni mogli uczestniczyć w adoracji Grobu Pańskiego. To również ulubiony czas najmłodszych domowników, w którym udajemy się do Kościoła, aby poświęcić pokarmy, które później pojawią się na wielkanocnym stole. Święconka znajdująca się w wielkanocnym koszyczku powinna zostać zjedzona następnego dnia podczas uroczystego śniadania z rodziną. Co ciekawe tradycja ta ma pogańskie korzenie. Kościół zgodził się na włączenie jej do swoich obrzędów, aby nie zniechęcić do  siebie nowo pozyskanych wyznawców. 

Czy istnieje idealna święconka? 

Według nas każda święconka jest idealna! Ponieważ ma ona głównie wymiar symboliczny to nie ma co przywiązywać się do ścisłych zasad. Jeśli o czymś zapomnisz to… tego nie zjesz ;). Warto jednak zapamiętać kilka podstawowych produktów, o których warto jednak pamiętać. jajka (symbol nowego, odradzającego się życia), baranek - najczęściej z masła (symbol zmartwychwstałego Jezusa Chrystusa), sól (symbol trwałości, ma chronić przed zepsuciem), chleb (symbolizuje ciało Jezusa Chrystusa), wędlina (symbol dobrobytu), chrzan (symbolizuje siłę i zdrowie), ciasto – najlepiej domowej roboty (symbol zaradności). 

Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego  

Dzień, który kończy Wielki Post. Jego apogeum jest msza rezurekcyjna, odprawiana w nocy z soboty na niedzielę, lub w niedzielny poranek, której celem jest obwieszczenie światu Dobrej Nowiny. 

Kolejnym ważnym punktem tego dnia jest uroczyste, wielkanocne śniadanie. Zgodnie z  tradycją stół powinien być nakryty biały obrusem i udekorowany bukszpanem. Na zielonej rzeżusze powinien paść się baranek z czerwoną chorągiewką. Wazon z baziami, pierwszymi wiosennymi kwiatami oraz gałązkami zieleni będzie idealną dekoracją stołu. Według naszego uznania powinniśmy rozdzielić na stole pokarmy na pobłogosławione i te, które święcone nie są. Warto pielęgnować starą tradycję dzielenia się jajkiem i przed rozpoczęciem śniadania złożyć sobie w ten sposób najlepsze, świąteczne życzenia. 

Poniedziałek Wielkanocny

To zdecydowanie najbardziej radosny dzień, z którym wiąże się pewien świecki i bardzo mokry zwyczaj. Informacje o polewaniu się wodą można znaleźć w starych przekazach i jak widać ta tradycja przetrwała do dzisiejszych czasów. W różnych regionach naszego kraju zwyczaj ten ma różne nazwy: śmigus-dyngus, lejek, oblewanka, polewanka, oblewany poniedziałek, lany poniedziałek. Pierwsza wzmianka o dyngusie na polskich ziemiach pochodzi z 1420 roku! Warto jednak obchodzić go z umiarem, znamy ludzi, którzy nie przepadają za wiadrem wody na głowie, ale ucieszy ich lekkie skropienie.